Russische voorzichtigheid en Russische durf

In het juninummer van het Russische literaire tijdschriftZvezda is het hoofdstuk over Mark Rothko uit Baltische zielen verschenen. Aanvankelijk zou het tijdschrift, dat in Sint-Petersburg wordt uitgegeven, het hoofdstuk De boekhandelaar van Riga publiceren, maar kennelijk durfde de redactie het toch niet aan de levensgeschiedenis van de in 1942 in Siberie gestorven Janis Roze aan het Russische publiek te presenteren. Misschien ook omdat moeder en dochter Roze pas in 1949 zijn vrijgelaten, na een gevangenschap van tien jaar in een Siberisch kamp. Kort na het verschijnen van Zvezda kocht een ander Russisch literair tijdschrift, het in Moskou verschijnende Inostrannaya Literatura, de rechten voor de eerste veertig pagina’s vanIn het huis van de dichter. Jan Brokken: ‘Ik geloofde mijn ogen niet toen ik de mail uit Moskou las. De passage die Inostrannaya Literatura gekozen heeft, gaat over de Moskouse jaren van pianist Youri Egorov en over de roddel- en lastercampagne die tegen hem ontketend werd vanwege zijn homoseksualiteit. Ik zie in deze keuze een eerste voorzichtige stap om homoseksualiteit bespreekbaar te maken in Rusland. Voor het eerst toont de Russische culturele elite ook belangstelling voor haar verloren zoon Egorov, van wie de afgelopen maanden mondjesmaat opnamen te horen waren op de Russische radio.’Inostrannaya Literatura, dat in 1955 werd opgericht, introduceerde vele buitenlandse schrijvers in Rusland, onder wie Gunter Grass, Jose Saramago, Umberto Eco, Milan Kundera, Orhan Pamuk en Michel Houellebecq.